Đại dịch chắc chắn đã chứng minh tầm quan trọng của tính tập thể và học tập trực tiếp. Nhưng một yếu tố quan trọng khác cũng ảnh hưởng không nhỏ đến giáo dục nhưng thường bị bỏ qua, đó là kiến trúc. Nghiên cứu của Đại học Salford chỉ ra rằng các trường học được thiết kế tốt có thể thúc đẩy tiến bộ học tập lên đến 16%.

“Với không gian dành cho trẻ em, bạn có cơ hội tạo ra kiến trúc mà theo nhiều cách là kiến trúc chưa được định hình. Trẻ em phản ứng với không gian một cách hoàn toàn tự phát. Nó gần như là kiến trúc nâng cao”, KTS Dorte Mandrup nhận định. Hàm ý ở đây là thiết kế có thể góp phần hình thành tư duy phản biện, khuyến khích tính tự chủ, trách nhiệm và giúp rèn giũa những công dân tương lai. Phần lớn hệ thống giáo dục và không gian hình thức của nó không thay đổi đáng kể trong một trăm năm qua. Tuy nhiên, với việc tiếp cận thông tin trở nên phổ biến, trọng tâm đang dần chuyển từ việc tích lũy thông tin sang nuôi dưỡng tư duy phản biện, và các phương pháp giảng dạy mới mở ra một lĩnh vực thử nghiệm kiến trúc mới. Bài viết khám phá tác động của không gian đối với việc học, đặc biệt là trong giáo dục tiểu học và trung học, thảo luận về cách kiến trúc có thể hỗ trợ quá trình giáo dục, trở thành một công cụ giảng dạy.

Đại dịch chắc chắn đã chứng minh tầm quan trọng của tính tập thể và học tập trực tiếp, nhưng một yếu tố quan trọng khác và thường bị bỏ qua ảnh hưởng đến giáo dục là không gian. Các quyết định thiết kế có ý nghĩa đối với kết quả của quá trình giáo dục, một nghiên cứu năm 2015 từ Đại học Salford kết luận rằng các phòng học được thiết kế tốt có thể thúc đẩy tiến độ học tập lên đến 16% trong một năm. Các yếu tố được đánh giá là ánh sáng, âm thanh, nhiệt độ, chất lượng không khí và các mối liên hệ với thiên nhiên, cùng nhau tạo thành thông số cho sự thoải mái về thể chất, quyền sở hữu, tính linh hoạt và sự kết nối. Nghiên cứu cho thấy kết nối với thiên nhiên giúp cải thiện sự dẻo dai về tinh thần, và khi trẻ em cảm thấy quyền sở hữu đối với không gian của chúng, điều đó sẽ giúp chúng phát triển cảm giác có trách nhiệm. Hơn nữa, một loạt các yếu tố tạo nên sự thoải mái về thể chất có tác động đáng kể nhất đến việc học.

Đáng ngạc nhiên là việc thiết kế hành lang và các khu vực chung khác ít ảnh hưởng đến kết quả học tập nhưng lại có tác động đáng kể nhất đến quá trình giáo dục, tương tự trong lớp học, nơi mà trẻ em dành phần lớn thời gian ở trường. Đây cũng là không gian thường bị bỏ qua trong các thử nghiệm kiến trúc. Nghiên cứu khác cho thấy rằng trẻ em tiếp xúc với không gian phân tán thị giác thấp học tập tốt hơn so với những trẻ em ở không gian phân tán thị giác cao, từ đó làm nổi bật sự cần thiết phải tiết chế trong việc thiết kế không gian học tập. Tương tự, mức độ phức tạp của không gian quá cao cũng làm giảm quá trình học tập, trở thành sự phân tâm; tuy nhiên, các không gian khác biệt lại hỗ trợ tốt hơn. Học tập đi đôi với thực hành, thông qua trải nghiệm giác quan, cải thiện khả năng lưu giữ thông tin và tăng mức độ tương tác của trẻ em với chủ đề; do đó, các không gian khuyến khích thử nghiệm, đặc biệt là trong môi trường ngoài trời, là một trợ giúp lớn cho quá trình giáo dục.

Khi mô hình giáo dục đang chuyển sang các phương pháp giảng dạy đa dạng hơn, kiến trúc có cơ hội đáng kể để tạo ra những môi trường học tập thuận lợi cho việc hợp tác, giải quyết vấn đề và tăng hiểu biết sâu sắc. Các tòa nhà giáo dục có tác động tích cực đến việc học tập cần cân nhắc kỹ lưỡng việc phân bố chức năng, kết hợp các không gian đa năng và tối đa hóa tiềm năng của mỗi khu vực để đóng góp vào việc học. Việc này có thể triển khai bằng cách mở rộng hành lang để trở thành phần mở rộng của lớp học, sử dụng cầu thang làm giảng đường hoặc sử dụng mái nhà làm vườn và sân chơi. Khả năng thích ứng và tính linh hoạt về không gian là điều tối quan trọng đối với các tòa nhà giáo dục hiện đại, vì chúng cần theo kịp những thay đổi của xã hội, tạo điều kiện thuận lợi cho việc triển khai nhiều phương pháp giảng dạy trong suốt thời gian tồn tại của chúng.

Có một ý kiến mới cho rằng thiết kế cho trẻ em và đặc biệt là không gian học tập, nên cho phép trẻ trải nghiệm không gian dường như không có hướng dẫn, như một hành động thúc đẩy quyền tự chủ và trách nhiệm. Không gian ngoài trời cũng là một đặc điểm của thiết kế có lợi cho việc học. Kiến trúc không gian giáo dục có khả năng tác động tích cực đến quá trình học tập và lĩnh vực này không ngừng thu hút sự quan tâm của các nhà tâm lý học, các chuyên gia giảng dạy và cả các kiến trúc sư. Chủ đề này đáng được khám phá và xem xét thêm để xác định thêm các chiến lược thiết kế khuyến khích học tập.

Nguồn Archdaily - Dịch: Hiếu Nghĩa