Giếng trời từ lâu đã là một khái niệm quen thuộc trong nội thất lẫn kiến trúc và những lợi ích mà nó đã mang lại trong không gian sống thông qua những công trình nhà ở của nhiều kiến trúc sư – nhà thiết kế.

Trong nửa đầu thế kỷ thứ 2 sau Công nguyên, một trong những tòa nhà quan trọng nhất trong lịch sử kiến trúc phương Tây đã được dựng lên ở Rome: Đền Pantheon. Điểm nhấn ấn tượng nhất của công trình chính là mái vòm bằng bê tông có mái che, kết thúc bằng một lỗ mở trung tâm hình tròn hoàn hảo. Ô tròn này đã khởi tạo một loạt các dự án sau này ghi nhận giá trị của các ô tròn thông gió, được nhân rộng thành cửa sổ mái bằng kính. Ví dụ, điều này cuối cùng đã phát triển theo hướng cửa sổ hoa hồng chi tiết và đầy màu sắc của các vương cung thánh đường Gothic. Trong tất cả các cấu hình, oculus (con mắt trong tiếng Latinh) mang một biểu tượng vượt ra ngoài cửa sổ truyền thống: hình chiếu sáng của nó đánh dấu thời gian trôi qua một cách duyên dáng, làm nổi bật không gian kiến trúc một cách trang trọng.

Với đường kính gần 30 feet, ô kính của Pantheon hoàn toàn mở; mưa đi vào tòa nhà và trượt xuống tới 22 cống thoát nước nằm trên vỉa hè của nó. Tuy nhiên, hầu hết các ô cửa hình tròn thành công trong lịch sử – từ những ngôi nhà Palladian và các tòa nhà kiểu Baroque đến cung điện ở Trung Đông – đều sử dụng kính để chỉ cho ánh sáng xuyên qua và tránh sự xâm nhập không mong muốn, một xu hướng vẫn tiếp tục cho đến ngày nay.

Các ô của kính nằm trên các mái nhà hiện đại đòi hỏi một loạt các biện pháp đặc biệt để tránh các vấn đề trong quá trình sử dụng tòa nhà, chẳng hạn như áp dụng chất chống thấm và bịt kín ở chu vi của nó, làm mịn phần chuyển tiếp giữa các phần để cho phép thoát nước không bị cản trở và chọn kính có khả năng cách nhiệt phù hợp, hiệu suất âm thanh và hình ảnh, bao gồm mức độ bảo vệ cao chống lại tia UV. Vị trí của giếng trời không được cản trở hoặc làm suy yếu cấu trúc mái, và sự sắp xếp giếng trời với hướng chiếu sáng của mặt trời phải được xem xét cẩn thận. Khả năng chống va đập, trộm cắp và hỏa hoạn cũng là những vấn đề quan trọng cần xem xét.

Hiện nay, có loại giếng trời hình tròn đúc sẵn dễ dàng lắp đặt và sử dụng, thậm chí có thể đóng mở (bằng tay hoặc bằng điện tử) góp phần tạo sự thông thoáng cho không gian. Mặc dù độ dốc tự nhiên của mái nhà sẽ hỗ trợ quá trình tự làm sạch của bộ phận – đặc biệt là khi sử dụng kính phẳng – nhiều giếng trời hình tròn được phủ bằng các mái vòm acrylic (hoặc Plexiglass), cho phép ánh sáng lan tỏa đều trong không gian và để nước chảy tràn khi nước rơi xuống. Nói chung, các yếu tố này không được đặt ở cùng cấp với trần nhà; ngược lại, tần suất xuất hiện với độ dày nhất định phụ thuộc vào cấu trúc và chất liệu của mái nhà. Độ dày này có thể khuếch đại các hiệu ứng của giếng trời tròn; nếu là màu trắng thì phản xạ ánh sáng càng mạnh.

Trong quá trình cải tạo một tòa nhà năm 1960 ở Melbourne, nhóm tác giả bao gồm Nervegna Reed Architecture và PH Architects đã sử dụng các hình dạng tròn để tạo ra một môi trường đặc biệt dành cho việc thờ cúng của cộng đồng Hồi giáo địa phương: “Không gian kết nối với bầu trời thông phần giếng trời được khoét hình tròn, một trong những kiến trúc lâu đời nhất, tạo thành một ốc đảo yên tĩnh bên phần rìa thành phố”. Trong Cửa hàng Selo của studio MNMA, oculus cung cấp “một cái nhìn rõ ràng về bầu trời, không chỉ để chiếu sáng mà còn để kết nối với thiên nhiên, thời tiết, cảm nhận rõ ràng về thời gian”.

Ngôi nhà L&W được thiết kế bởi Fragmenture được định hình xung quanh một module trung tâm gồm các đường thẳng và biến mất. Ở đây, các giếng trời hình tròn được bao phủ bởi các mái vòm trong suốt cung cấp nhiều ánh sáng từ trên cao cho phòng ăn và nhà bếp. Trong trường hợp của gian hàng Thiết kế Nội thất Kiến trúc Malan Vorster, “giếng trời” được sử dụng để làm nổi bật cầu thang ốp gỗ đặc biệt.

Tại Hoa Kỳ, Mill Valley Guesthouse do Turnbull Griffin Haesloop Architects thiết kế được “điểm xuyết” bởi các cửa sổ trần hình tròn, lấp đầy nội thất bằng ánh sáng được lọc bởi các cây xung quanh. Ở Lebanon, nhà khách do Carl Gerges Architects thiết kế bao gồm một hầm ngầm màu đỏ tía, được “thắp sáng bằng giếng trời hình tròn và tạo ra một bầu không khí trong lành và đồng điệu. 

Biên dịch: Ngọc Hương | Nguồn: Archdaily

Nguồn