Chúng ta cần xác định rõ: “Bản thân từng căn hộ phải là một ngôi nhà hoàn chỉnh”. Ngay từ giai đoạn thiết kế cần đặt nhu cầu của người sử dụng lên trên các lợi ích khác. Từ đó tạo nên một ngôi nhà đáng sống, đáng mơ ước. Tổ hợp những căn hộ ấy khi kết hợp với nhau sẽ tạo nên một tổng thể hoàn chỉnh hơn, chứ không hỗn loạn như hiện nay. Và để có được tổng thể hoàn chỉnh ấy, chúng ta cần phải có sự điều chỉnh ngay từ bây giờ. 

Còn nhiều bất cập trong thiết kế căn hộ chung cư hiện nay…

Cho đến nay, thiết kế nhà chung cư cao tầng ở Việt Nam đã bước sang chặng đường tiếp theo. Tuy nhiên, ngay từ giai đoạn đầu mới phát triển những năm 2006, đã có rất nhiều các nghiên cứu chỉ ra một số nhược điểm của thế hệ chung cư cao tầng thứ nhất tại Việt Nam, tiêu biểu bao gồm: Khả năng mở rộng, biến đổi không gian chức năng thấp; khó khăn trong việc bố trí nội thất; thiếu khả năng chọn hướng bếp, bàn thờ và đồ nội thất; thiếu chỗ phơi giặt, chỗ phơi ảnh hưởng tới mỹ quan (lô gia, phụ trợ chưa phù hợp hoặc thiếu); nhiều không gian chức năng trong căn hộ không được thông thoáng, chiếu sáng tự nhiên; hệ thống kỹ thuật khu phụ trợ phức tạp, khó khăn trong vận hành sửa chữa; chỗ đặt điều hoà chưa hợp lý, mất mỹ quan; tầm nhìn từ phòng khách, phòng ăn còn hạn chế; khu phụ thiếu thông thoáng, chiếu sáng tự nhiên. 

Ngay khi bắt đầu thực hiện dự án, nhà thiết kế và chủ đầu tư cũng đã phân ra các loại căn hộ theo một cơ cấu nhất định với các kiểu loại căn hộ có quy mô khác nhau để người mua lựa chọn. Tuy nhiên, thành phần và cơ cấu của một gia đình cũng biến đổi thường xuyên, thường nằm ngoài kịch bản dự đoán. Do vậy, thiết kế tổ chức các căn hộ chung cư cao tầng cứng nhắc, vô hình chung sẽ khép người sử dụng ở theo số phòng như vậy làm cho người ở không thỏa mãn. Từ đó dẫn đến việc vừa sử dụng, vừa đập phá, cải tạo gây lãng phí của cải vật chất xã hội và ô nhiễm môi trường.

Tuy nhiên, sau 10 năm thăng trầm, nhà ở cao tầng đang phát triển nóng trở lại, tiếc rằng các nhược điểm nêu trên không được cải thiện. Một số dự án mới đã và đang mở bán như: Tháp doanh nhân – Hà Đông, Time city, Royal city… vẫn còn tồn tại nhiều nhược điểm đã được chỉ ra từ cách đây cả thập kỷ.

Nếu xem xét trên góc độ thị trường, khi người mua phải bỏ ra 4 – 5 tỷ đồng nhưng phải khép mình trong một không gian “bắt buộc” là khó có thể chấp nhận. Theo những khảo sát gần đây, khoảng trên 60% người sử dụng đều không tán thành khi phải ở trong các căn hộ cứng nhắc, bởi các điều kiện sống theo văn hóa của Việt Nam đều bị hạn chế và bộc lộ nhiều bất cập. Ví dụ, khu bếp thiết kế hở hoàn toàn thậm chí đặt giữa căn hộ; khu phơi phóng giặt giũ không có, chỗ để điều hòa còn thiếu. Thiết kế hình ảnh minh họa đẹp, nhưng khi sử dụng với quần áo phơi trên ban công, điều hòa treo vô tội vạ trên mặt tiền phá vỡ luôn kiến trúc mặt đứng, đồng thời cũng phá hỏng luôn cảnh quan đô thị. Hệ thống kỹ thuật rất phức tạp do vệ sinh và kỹ thuật được thiết kế tổ chức theo dạng xôi đỗ làm gia tăng đáng kể chi phí lắp đặt, bảo dưỡng và gây nên những tranh chấp không đáng có trong quá trình sử dụng.

Với nhiều lý do chủ quan và khách quan như: chủ đầu tư chỉ tập trung vào lợi nhuận thông qua diện tích sàn tối đa, nhà thiết kế chiều ý chủ đầu tư để thuận công việc, nhà quản lý chưa đưa ra được các tiêu chuẩn quy định kịp thời phù hợp với sự phát triển nóng của thị trường bất động sản… nên phần lớn các dự án Nhà ở cao tầng hiện nay vẫn có chung bất cập nằm ở vấn đề cốt lõi là: cấu trúc căn hộ thiếu linh hoạt và thông thoáng tự nhiên.

Cần một thiết kế “linh hoạt” cho tổ chức không gian căn hộ chung cư 

Ở Hà Nội nói chung và Việt Nam nói riêng, tác động của các yếu tố ảnh hưởng quan trọng là khí hậu; Văn hoá, xã hội, gia đình; Kinh tế kỹ thuật tới nội thất Chung cư cao tầng có đặc điểm chung luôn là sự biến động. Sự tác động của chúng tới không gian nội thất có sự thay đổi theo thời gian. Đặc biệt trong giai đoạn chuyển đổi kinh tế hiện nay tính biến động tự thân của các yếu tố tác động tới không gian nội thất nhà ở càng thể hiện rõ. Do đó tính chất, chức năng trạng thái của các không gian nội thất của ngôi nhà, căn hộ luôn có sự chuyển hoá, biến đổi qua lại. Ví dụ: Với không gian ở mùa đông cần đóng thì mùa hè lại phải mở, với các phòng ngủ trong căn hộ gia đình đông người cho là đủ, thậm chí cần tăng số phòng ngủ, còn với gia đình khác, ít người hơn lại biến thành chức năng sử dụng chung. Như vậy các tính chất, trạng thái như: Chung, riêng; Ðộng, tĩnh cũng có sự biến đổi qua lại, do đó có thể khẳng định rằng yêu cầu linh hoạt trong tổ chức không gian nội thất căn hộ Chung cư cao tầng tại Hà Nội mang tính tất yếu khách quan.

Quan điểm trong tổ chức không gian căn hộ Nhà ở cao tầng xuất phát từ các nghiên cứu thực tiễn, các yêu cầu từ các yếu tố tác động tới Nhà ở cao tầng, cụ thể nêu ra các quan điểm trong tổ chức không gian căn hộ:

– Đối tượng, ảnh hưởng: Nghiên cứu kiến trúc, nội thất Chung cư cao tầng phải xuất phát từ các yêu cầu cụ thể về không gian bên trong của căn hộ mà trong đó căn hộ Chung cư cao tầng thực sự đã là một ngôi nhà với đầy đủ ý nghĩa của nó.

Các yếu tố tác động chủ yếu tới không gian nội thất căn hộ Chung cư cao tầng tại Hà Nội bao gồm: Điều kiện tự nhiên, điều kiện kinh tế kỹ thuật, điều kiện văn hoá xã hội cũng như những đặc điểm và đòi hỏi của các gia đình Hà Nội với từng thành viên. Các yếu tố này cũng có chung đặc điểm, luôn có sự biến động và thay đổi, do đó một căn hộ có tính mở và linh hoạt cao sẽ có khả năng thích nghi cao hơn với các thay đổi tất yếu xảy ra trong cả vòng đời của nó.

– Nhiệm vụ cơ bản: Tổ chức không gian nội thất căn hộ Chung cư cao tầng ở Hà Nội phải giải quyết được vấn đề cốt lõi là: Cấu trúc căn hộ thiếu tính linh hoạt và thông thoáng tự nhiên. Chỉ có một cấu trúc linh hoạt và mang tính mở, các căn hộ Chung cư cao tầng mới có khả năng thích ứng cao với các biến động của điều kiện Hà Nội.

– Cơ sở cho các nguyên tắc, giải pháp: Để tạo ra không gian nội thất của căn hộ Chung cư cao tầng có tính linh hoạt cao nhất thiết phải tập trung một cách cao độ các thành phần cố định (các không gian phụ trợ) để có điều kiện linh hoạt tối đa cho các không gian còn lại (các không gian ở).

5 nguyên tắc thiết kế mô hình căn hộ linh hoạt

Chúng ta chưa thể có mô hình nhà ở cao tầng phù hợp các điều kiện thực tế ở Việt Nam khi chưa có các quan điểm cụ thể để từ đó xây dựng các nguyên tắc tổ chức không gian cho Nhà ở cao tầng. Luật xây dựng, tiêu chuẩn thiết kế nhà ở cao tầng có thể được bổ sung kiện toàn dựa trên các nguyên tắc thiết kế. Qua quá trình nghiên cứu về nhà ở cao tầng việc xây dựng các nguyên tắc thiết kế nhà ở cao tầng dựa trên các yếu tố ảnh hưởng tới tổ chức không gian nhà ở cao tầng như khí hậu, văn hóa, kinh tế kỹ thuật… là các yếu tố có thể tác động trực tiếp hoặc gián tiếp tới không gian nội thất căn hộ chung cư cao tầng. Việc tổng hợp chúng cho phép quy nạp và đúc kết lại để rút ra các nguyên tắc cơ bản.

– Nguyên tắc về phân khu chức năng trong căn hộ: Căn hộ chung cư cao tầng cần được phân định thành hai không gian chức năng cơ bản là: không gian ở linh hoạt và không gian phụ trợ tập trung. Với mỗi khu chức năng cơ bản cần tuân thủ nguyên tắc riêng: