Ngày nay diện tích đất ở ngày càng bị thu hẹp do giá đất ngày càng tăng, vì thế những gia đình đông thành viên nhiều thế hệ không còn cách nào khác phải ở với nhau chung một mái nhà, hoặc đơn giản là con cháu muốn được ở chung với cha mẹ ông bà để báo hiếu và phụng dưỡng. Để đáp ứng nhu cầu các kiến trúc sư đã tạo ra những ngôi nhà có đủ không gian cho các thành viên trong gia đình và những mẫu nhà có nhiều phòng.

Chi phí sinh hoạt gia tăng là những rào cản có liên quan đối với những người trẻ tuổi đang tìm kiếm một nơi để sinh sống, trong khi các thế hệ lớn tuổi hơn có thể gặp khó khăn hơn trong việc ổn định cuộc sống thoải mái sau khi nghỉ hưu. Những vấn đề này đã và đang thúc đẩy một giải pháp đó là quay trở lại cuộc sống gia đình nhiều thế hệ.

Dưới đây là 12 ví dụ về một vài loại hình được lựa chọn của các ngôi nhà gia đình từ khắp nơi trên thế giới.

1. Ngôi nhà gia đình Vertical | Beta Office

Là một trong những kiểu nhà phổ biến nhất được thấy trong các ngôi nhà dành cho gia đình nhiều thế hệ, mặt bằng giống như tòa nhà thẳng đứng là một cách bố trí rất linh hoạt. Nó có thể được điều chỉnh để cho phép cư dân có các căn hộ riêng lẻ ở các tầng khác nhau, giúp mỗi người có thể có các tiện nghi riêng nếu muốn trong khi vẫn duy trì sự gần gũi. Trong một số trường hợp, các tầng mới có thể được bổ sung kịp thời để đáp ứng nhu cầu của một gia đình đang phát triển. Nhìn chung, đây là một bản dựng khá phổ biến thường chiếm một diện tích nhỏ hơn.

“Chọn sống tự lập ở thành phố nhưng vẫn muốn dành thời gian cho bố mẹ?” dường như là câu chuyện trăn trở của nhiều người trẻ. Với cặp vợ chồng trẻ tại Amsterdam – Hà Lan, họ quyết định xây 1 căn nhà lớn tại ngoại ô thành phố để đón bố mẹ mình từ quê lên sống cùng. 3 Generation House sẽ là tổ ấm của cả 3 thế hệ trong gia đình, và mang nhiều ý nghĩa hơn là một nơi chốn để đi về.

Trong ngôi nhà 5 tầng này, có 3 thế hệ cùng sinh sống bao gồm bố mẹ, vợ chồng gia chủ cùng đám trẻ nhỏ

KTS đến từ văn phòng Beta Office không chỉ phải thiết kế ra một công trình hài hòa, mà còn phải thấu hiểu và đáp ứng nhu cầu của các thành viên trong đại gia đình. Hai ông bà thích ở trên tầng cao nhất để có không gian sống tách biệt cũng như tầm nhìn thật rộng ra thành phố. Cặp vợ chồng trẻ thì lại thường xuyên phải đón khách khứa, bạn bè đến chơi và ở qua đêm. Còn những đứa trẻ trong gia đình lại cực kỳ hiếu động và yêu những trò chơi ngoài trời.

3 Generation House cũng được tính toán để thay đổi công năng trong tương lai

Hệ thống thang máy giúp bố mẹ lớn tuổi di chuyển dễ dàng hơn

2. Ngôi nhà cho 4 thế hệ | Kiến trúc sư Tomomi Kito và Cộng sự

Nhà ở Nhật Bản, ngôi nhà khá nhỏ, diện tích khoảng 140m2, không quá rộng cho 6 người ở, chỉ khoảng 23.3m2 cho mỗi người – thậm chí diện tích này còn thấp hơn so với diện tích ở trên đầu người của Nhật (35m2/người), bé hơn 1/3 diện tích trung bình người ở của Mỹ (77m2/người) nhưng lại lớn hơn so với diện tích này ở Hong Kong (15m2/người). 

Trước khi được cải tạo, 2 vợ chồng chủ nhà, 2 đứa con và bố mẹ vợ của họ đang sống trong ngôi nhà. Sau đó, bà của người chủ nhà đang sống một mình ở vùng nông thôn cách xa Tokyo quyết định chuyển đến sống cùng họ. Do đó, vợ chồng chủ nhà muốn cải tạo ngôi nhà để tạo ra không gian sống thoải mái, vững chắc cho 4 thế hệ.

Mặt bằng và mặt cắt của ngôi nhà 

Không gian chung được tạo ra cạnh các phòng riêng ở mỗi tầng. Chúng đóng vai trò như “trung tâm cộng đồng” để gắn kết các thế hệ. Không gian của phòng riêng cũng được hòa trộn phong cách để tạo ra sự hòa nhập, giống như phong cách nhà chung (share-house).

3. Nhà Hòn Xện |  A+ Architects

Nhà Hòn Xện với diện tích 120m2 là một công trình mang tính xã hội về nhà ở tái định cư, ngành nghề truyền thống và vật liệu tái chế. Khi cả nước phát triển ồ ạt các dự án bất động sản đồng nghĩa với việc các khu tái định cư sẽ mọc lên khắp nơi, ngành nghề truyền thống mất không gian làm việc do phải nhường chỗ cho những tiện nghi hiện đại. Con người chỉ muốn xây nhà rộng hơn, cao hơn, thậm chí không còn khoảng sân cho lũ trẻ chạy nhảy. 

Khoảng sân trước nhà là nơi để cả gia đình cùng quây quần

Bên cạnh đó, nhóm thiết kế đề xuất một hệ lam có cấu trúc động để tránh nắng Tây và người sử dụng có thể điều chỉnh góc độ khi cần thiết. Lợi thế của ngôi nhà hướng Tây là đón được gió Tây Nam – nguồn gió chính ở Việt Nam nhưng lại phải chịu bức xạ nhiệt gay gắt vào buổi chiều. Hệ lam động lấy cảm hứng từ hình tượng hàng hiên, mái đón ở kiến trúc nhà truyền thống Việt Nam để đưa người sử dụng đến gần hơn với những điều giản dị nhất.

Mặt cắt ngôi nhà 

Nhà Hòn Xện là lời giải của các KTS cho bài toán về nhà ở tái định cư và phát triển ngành nghề truyền thống. Ngôi nhà đáp ứng những tiện nghi hiện đại nhưng vẫn đủ không gian để gia chủ tìm về những giá trị cũ giản dị, thân thuộc.

4. House BT | Studio Nghiên cứu Panin

Nằm giữa khung cảnh yên tĩnh của Roi-Et, một tỉnh ở vùng Đông Nam Thái Lan, bối cảnh đã mang lại cảm giác ẩn dật trở thành mục đích của nơi cư trú này. Được hình thành như một nhóm các không gian ở có liên quan đến nhau, chủ sở hữu dự định cho nơi này có nhiều thứ. Không chỉ là ngôi nhà dành cho hai người, một bác sĩ và mẹ của anh ấy, nó còn bao gồm những không gian dự đoán đại gia đình trong tương lai. Do đó, ngôi nhà cần phải đáp ứng các yêu cầu đa dạng của gia đình Thanapase dự kiến sẽ có ba thế hệ sống trong đó.

Để duy trì nhu cầu của cá nhân và gia đình, cũng như phù hợp với khí hậu nhiệt đới, ngôi nhà được tổ chức thành bốn khu sinh hoạt được kết nối với nhau bằng hàng hiên mở và các lớp tường bao quanh bảo vệ. Các khu sinh hoạt này mặc dù được nối với nhau nhưng cũng được tách biệt để cho ánh sáng và không khí lưu thông vào ngôi nhà. Được bao bọc bởi bức tường gạch “dễ thở” ở phía trước và mặt tiền bằng lưới thép nhìn xuyên thấu ở phía sau, tầm nhìn từ bên trong luôn được định hình để mang đến cho các tập hợp các mối quan hệ khác nhau của cư dân với cảnh quan.

5. Cluny House | Văn phòng nghiên cứu và thiết kế Neri&Hu

Đối với một dinh thự riêng 2888 m² ở Singapore, Văn phòng nghiên cứu và thiết kế của công ty kiến trúc Neri & Hu có trụ sở tại Thượng Hải bày tỏ lòng kính trọng đối với nguồn gốc Trung Quốc của khách hàng bằng cách lấy ý tưởng từ ngôi nhà trong sân Siheyuan, một kiểu chữ bản địa được tìm thấy ở các vùng phía bắc Trung Quốc. Về bản chất, ngôi nhà trong sân có thể được coi là một sự thể hiện không gian của quan niệm thuần hóa của người Trung Quốc. Trong khi tôn trọng những hệ tư tưởng này, Neri & Hu đưa ra một cách diễn giải mới về loại hình truyền thống này để bối cảnh hóa dự án, nằm ở vùng khí hậu nhiệt đới và cần có bốn gia đình thuộc ba thế hệ.

Thay vì chỉ đơn giản áp dụng hình dạng thô sơ của một ngôi nhà trong sân, Neri & Hu đã phát triển nó từ một khối vuông thành hai khối hình chữ “L” trang nhã, bắt đầu mở ra sân trong với thiên nhiên tươi tốt bao quanh. Nâng các khu vực sinh sống riêng tư lên khỏi mặt đất, mặt đất trên toàn bộ khu đất được thể hiện như một khối đế nguyên khối chảy liền mạch từ trong ra ngoài.

Xóa nhòa ranh giới bên trong và bên ngoài, đất đai và nhà ở, cá nhân và công cộng, thiết kế của Neri & Hu cho ngôi nhà rộng 2.888 mét vuông này là một loạt các điều kiện không gian phức tạp đáp ứng bản chất của nơi ở, truyền thống, gia đình và địa phương.

6. Hà House | VTN Architects

Hà House được xây dựng trên một khu đất có địa hình khá hẹp và nằm trong một khu dân cư mới nổi. Đây là dự án thuộc chuỗi dự án “Ngôi nhà cho cây xanh” do VTN Architects thực hiện. Được xây dựng để làm nơi ở cho gia đình 3 thế hệ. Những ngôi nhà mới xung quanh mọc lên dày đặc và chung vách tường. Địa điểm dự án là trong khu vực hẹp với diện tích rộng gần 140m2 (7m x 20m).

Ngôi nhà sẽ thành cầu nối hỗ trợ mối liên hệ giữa con người với con người và giữa con người với thiên nhiên.

Mặt cắt công trình

Mặt bằng tầng trệt

Hà House gồm 3 tầng: tầng trệt, giữa và mái 

• So với tầng trệt thì tầng giữa vừa lùi vào trong vừa xoay.
• Tầng mái lại nhô ra 2m. 
• Khoảng cây xanh chia thành từng bậc và đặt xen kẽ với các bậc cầu thang. Chúng kết nối với nhau từ điểm đầu tới điểm cuối là trên sân thượng.

7. CH House | ODDO architects

Thủ đô Hà Nội với mật độ dân số cao nhất, ùn tắc giao thông dày đặc, thường xuyên phải đối mặt với ô nhiễm không khí, thiếu không gian công cộng và cây xanh nhưng đồng thời cũng là thành phố mang đậm nét văn hóa và truyền thống lâu đời của Việt Nam. Ngôi nhà 220m² được thiết kế cho ba thế hệ gia đình, những người muốn tạo ra một không gian hài hòa trong thành phố bận rộn để nâng cao cuộc sống gia đình truyền thống. Vị trí của ngôi nhà là mảnh đất điển hình cho những ngôi nhà ống dài và hẹp, trong trường hợp của ngôi nhà CH – chiều rộng 4,2m x chiều dài 35m.

Phần mặt cắt công trình

Chức năng của CH house được chia ra thành 2 phần: phần sinh hoạt chung và phần yên tĩnh. Các không gian sinh hoạt chung như phòng khách, thư viện, phòng ăn và bếp được sắp xếp và bố trí với những độ cao sàn khác nhau và kết nối bằng bậc thang. Với cách thiết kế như vậy sẽ tạo ra các không gian trở nên mở và tạo cảm giác rộng rãi hơn khi chiều ngang của căn nhà không lớn. Nhờ vậy, các thành viên gia đình có thể quan sát và giao tiếp dễ dàng hơn.

8. Hạ Long Villa | VTN Architects

Hạ Long, quê hương của Hạ Long Villa, là một thành phố ven biển xinh đẹp cách Hà Nội 160 km về phía đông bắc. Đây cũng là nơi có Di sản Thế giới Vịnh Hạ Long. Hạ Long Villa nằm gần bờ biển và nhìn ra Vịnh Hạ Long với cảnh quan được tạo thành từ hàng ngàn tảng đá lớn nhỏ. VTN Architects muốn tạo ra một ngôi nhà kết nối con người và thiên nhiên.

Mặt cắt công trình

Các kiến trúc sư đã thiết kế một ngôi nhà bền vững, hài hòa với môi trường xung quanh và trở thành một phần của cảnh quan. Khái niệm chính của ngôi nhà là tạo ra không gian nơi mọi người có thể sống trong rừng. Ngôi nhà bao gồm 2 khối hình ngũ giác lồng vào nhau thiết lập các lớp không gian bên trong và bên ngoài đầy cây xanh. Không gian đệm giữa không gian bên trong và bên ngoài bảo vệ ngôi nhà giúp chống lại khí hậu nóng và tiếng ồn.

Phòng ngủ theo phong cách tối giản

9. Benoit&Roselyne | DIXNEUFCENTQUATREVINGTSIX

Ngôi nhà điển hình của Gard này, nằm giữa thảm thực vật và sườn đồi, nằm trên một khu đất được chia thành ba tầng ruộng bậc thang được giữ cố định bằng đá.

Mặt bằng công trình

Các không gian bổ sung bên trong (phòng ngủ, phòng tắm, khu vực sinh hoạt) và bên ngoài (hồ bơi, khu vườn phía dưới, sân thượng, sân thượng ở tầng 3) duy trì sự riêng tư và nhịp sống của mỗi người trong số ba thế hệ quây quần dưới cùng một mái nhà.

10. Multi-Generational House with a View | MWArchitekten

Ngôi nhà với 320 m² là dự án cải tạo và mở rộng dành cho một gia đình. Được xây dựng lần đầu tiên vào những năm 80, ngôi nhà đã được tái cơ cấu và điều chỉnh nhiều lần. Giờ đây, ngôi nhà dành cho một gia đình mở ra một chương mới và cung cấp không gian cho chủ sở hữu ban đầu cũng như hai thế hệ tiếp theo.

Tòa nhà có vị trí tuyệt đẹp, nằm trong một cấu trúc thị trấn đã phát triển theo lịch sử, trên sườn đồi của thung lũng Rhine với tầm nhìn từ Hồ Constance đến dãy núi Alps.

Lukas Mähr; Haus in Kehlegg

11. Vikki’s Place | Curious Practice

Tọa lạc trên vùng đất dễ bị ngập lụt ở Newcastle, Vikki’s Place với diện tích 105m² là một kiểu kiến trúc thách thức biến đổi khí hậu. Ngôi nhà dành cho nhiều thế hệ này tập trung vào cách khách hàng muốn sống và sử dụng không gian hơn là mua một danh sách các phòng.

Mặt cắt căn hộ 

12. Multigenerational House | Gautschi Lenzin Schenker Architects

Ngôi nhà bao gồm cả căn hộ xây sẵn nằm ở vị trí nổi bật và tạo điểm nhấn cho đầu làng. Tất cả các tòa nhà xung quanh đều có phong cách và diện mạo khác nhau, do đó đặt nền móng cho một ngôn ngữ kiến ​​trúc độc lập.

Các bức tường bên ngoài được làm bằng hệ thống gạch cách nhiệt và bằng cách lắp các cửa sổ vào bên trong các bức tường, độ dày của vật liệu có thể nhìn thấy được, do đó làm lộ ra sự nhỏ gọn của vỏ tòa nhà. Các khung cửa sổ bằng gỗ cứng và một phần của các bộ phận tích hợp được hoàn thiện bằng gỗ tự nhiên. Bề mặt mịn và ấm về mặt quang học của chúng tăng cường độ tương phản thích hợp đối với mặt tiền thô và khoáng hơn.

Theo Ngọc Hương (biên dịch từ Archdaily)

Kiến Việt