Các kiến trúc sư dù có chủ đích từ đầu hay không thì các thiết kế họ sẽ không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến khách hàng mà còn tác động đến cư dân trong khu vực, thậm chí toàn thành phố. Và chúng ta cần các chỉ số, các gạch đầu dòng để những người dù không có chuyên môn vẫn nhận định được công trình ảnh hưởng thế nào đến xã hội. Đó chính là ESG với bao gồm: Môi trường (Environmental), Xã hội (Social), Quản lý (Governance metrics).

ESG là một tập hợp các tiêu chuẩn đo lường về tính bền vững, nhiều người thường ghép thuật ngữ này với các chiến lược đầu tư, hướng dẫn cho các nhà đầu tư đưa ra bản kế hoạch, mà ở đó có sự tôn trọng với môi trường và xã hội. Đối với Kiến trúc, phân tích và triển khai ESG liên quan đến các giải pháp giúp các tòa nhà không chỉ tốt cho khách hàng, mà còn cho xã hội, cho môi trường và dễ dàng quản lý về sau.

Từ chiến lược phá dỡ các tòa nhà hiện có theo cách thân thiện với môi trường, tạo không gian ngoài trời lành mạnh cho người sử dụng, cho phép cộng đồng được đưa ra ý kiến và đảm bảo các tiêu chuẩn lao động được thực hiện đúng trên các công trường là một trong số những lợi ích của ESG là tác động đến ngành Kiến trúc – Xây dựng.

Nhìn vào chữ “E”, trong ESG, mảnh ghép này cho đến nay là được quan tâm nhất. Khi vấn đề biến đổi khí hậu đã xảy ra, các nguyên tắc trong ESG đưa ra các tiêu chuẩn cần thiết để đảm bảo, để ràng buộc đối với 1 bộ phận KTS phải có trách nhiệm hơn với thiết kế của mình, quan tâm đến vấn đề phát thải cảnh từ khâu thiết kế, từ khi thi công đến lúc vận hành về sau. Còn quan tâm đến sức khỏe và sự an toàn của người dân trong và xung quanh khu vực dự án, làm bảng phân tích mức độ ảnh hưởng đến cộng đồng khi công trình hoàn thành.  

Trong các dự án công cộng, ngoài đảm bảo các tiêu chí do chủ đầu tư đưa ra thì cần tạo ra các không gian giúp tăng tính tương tác xã hội, cảnh quan chung. Tại sao các công trình của nhà nước lại không có các không gian chung cho cộng đồng, khi mà chính quyền luôn nói về việc “gần dân, bên dân”, liệu xung quanh toàn là những bức tường rào ngăn cách, không có bất kỳ khoảng mở, khoảng chung, khoảng tương tác nào giữa người dân và chính quyền, thì lời kêu gọi đó có còn có ý nghĩa? 

Vậy ESG được đo lường bằng cách nào? Vẫn chưa có một cách được thống nhất rộng rãi để đo lường hoặc đánh giá tiêu chuẩn ESG trong thiết kế. Tính bền vững thực tế đã được áp dụng từ lâu, với các cách đo lường lượng khí thải CO2, chỉ số năng lượng, chỉ số tiết kiệm nước. Tương lai của ESG dự đoán rằng, sẽ có sự tập hợp dữ liệu của nhiều công trình để so sánh và lấy làm nguồn tham khảo, khi tất cả quy về đầu mối ESG.

Thực tế là một bộ phận KTS đã xem xét những vấn đề này trong quá trình thiết kế. Nhưng chúng ta đang muốn tất cả các bên liên quan như, chính quyền, người dân, chủ đầu tư đều nắm được những thông tin này, vì vậy phải quy về một đầu mối cho những người nằm ngoài chuyên môn, cơ bản nhất là gạch đầu dòng ra được. Đôi khi sẽ là sự ràng buộc với một bộ phận chủ đầu tư và KTS, khi họ “buộc phải có” trách nhiệm với môi trường và xã hội, vì những gì làm nên công trình của họ đều lấy từ tự nhiên.

Theo Hoàng Anh (biên dịch từ Archdaily)

Kiến Việt